Trives e San Xoán de Río pechan a Capitalidade da Montaña 2024 co VIII Congreso EsMontañas
Os municipios ourensáns de Trives e San Xoán de Río serán o escenario final da Capitalidade da Montaña 2024 coa celebración do VIII Congreso de EsMontañas, un evento clave para debater sobre os principais retos e oportunidades que enfrontan os pobos de montaña en España. Do 19 ao 21 de setembro, este congreso, baixo o título "Claves para manter vivos os pobos de montaña", reunirá a destacados expertos en desenvolvemento rural, lexislación e políticas públicas para analizar temas tan cruciais como a loita contra o despoboamento, o futuro destas áreas, a igualdade de oportunidades, a innovación e a prestación de servizos en zonas rurais.
O VIII Congreso EsMontañas é a culminación dun ano no que os municipios galegos de xrexa de Queixa, Manzaneda, Trives e San Xoán de Río compartiron o título de Capital Española das Montañas, sendo esta a primeira vez que Galicia ostenta este recoñecemento. Ao longo de 2024, estes catro municipios actuaron como altofalante dos problemas e desafíos que enfrontan as zonas montañosas de toda España, destacándose como referentes na preservación ambiental, a loita contra o despoboamento rural e o impulso dun desenvolvemento social e económico sustentable.
Na presentación do congreso participaron Rosendo Fernández, deputado de Representación Institucional, xunto cos alcaldes de Trives, Patricia Domínguez, e de San Xoán de Río, Xosé Miguel Pérez Vascua, quen actúan como anfitrións. Tamén asistiron Francisco Rodríguez, alcalde de Chandrexa de Queixa; e Amable Fernández, alcalde de Manzaneda, municipios que tamén forman parte desta capitalidade.
Este é o primeiro ano en que Galicia, concretamente os catro municipios da provincia de Ourense (Chandrexa de Queixa, Manzaneda, Trives e San Xoán de Río), ostenta o título de Capital Española das Montañas, o que converteu a esta rexión nun referente nacional na loita contra o despoboamento rural e o desenvolvemento sostible. Rosendo Fernández destacou o impacto positivo que esta distinción tivo para visibilizar o potencial turístico e económico destas localidades.
Por outra banda, a alcaldesa de Trives, Patricia Domínguez, explicou que o congreso centrarase en dous eixos principais: a lexislación e o desenvolvemento rural intelixente, subliñando a importancia de xerar conclusións que poidan aplicarse nos seus territorios. Pola súa banda, o alcalde de San Xoán de Río, Xosé Miguel Pérez Vascua, expresou o seu desexo de que o evento derive nun acordo lexislativo denominado "Acordo Terras de Trives", que sirva como modelo para toda España.
PROGRAMA VIII CONGRESO DE ESMONTAÑAS
O programa do congreso comezará o xoves 19 de setembro cun panel inaugural titulado "Lexislación e territorio", que contará coa participación de Myriam Álvarez Páez, secretaria xeral de Coordinación Territorial do Ministerio de Política Territorial, Jaime Izquierdo Vallina, excomisionado do Reto Demográfico en Asturias, e José Manuel Hernando García, senador por Soria. Este panel abordará o marco legal que afecta ás zonas rurais e de montaña, explorando posibles reformas para mellorar a gobernanza e a xestión destes territorios.
O mesmo día, abrirase un segundo debate centrado en "Futuro e igualdade de oportunidades no rural", coa intervención de Nicole Marcos Lanzo, presidenta de FADEMUR Galicia; Nicole Grueira Fernández, deputada no Parlamento de Galicia; Carlota Díez Rico, coordinadora de proxectos do Consello COLEF, e Susana Lanaspa Benítez, membro de Mozos Dinamizadores Rurais. Este panel estará moderado por inilla Calvo Pinilla, alcalde de Orea, e porá o foco en como asegurar un futuro prometedor para as áreas rurais a través da igualdade e a creación de oportunidades laborais e de vida para os seus habitantes.
O venres 20 de setembro, o congreso continuará con mesas de debate sobre "Servizos para vivir", unha discusión centrada na sanidade e a vivenda como elementos fundamentais para fixar poboación no rural. Nesta mesa participarán Sixto Marín Gavín, arquitecto e profesor da Universidade de Zaragoza (UNIZAR); Miguel Ángel Luengo Becerro, alcalde da Alberca, e José Polo García, presidente de SEMERGEN, baixo a moderación de Iolanda Ferran Closa, alcaldesa do Pont de Suert.
A continuación, outro panel abordará "Políticas públicas europeas desde a perspectiva do despoboamento", coa presenza de Francisco Velasco Caballero, catedrático de Dereito Administrativo da UAM; Luis Antonio Sáez Pérez, profesor de Política Económica en UNIZAR; Ronsel Gutiérrez Rodríguez, directora de gabinete do secretario xeral para o Reto Demográfico, e Adrián Vázquez Lázara, eurodeputado galego.
O último día do congreso, o sábado 21 de setembro, centrarase na análise das axudas do programa Leader, fundamentais para impulsar proxectos en pequenos pobos de montaña.
Entre os relatores destacan Javier Esparcia Pérez, doutor en Xeografía e Socioloxía da Universidade de Valencia, e Mari Luz Hernández Navarro, profesora de Análise Xeográfica Rexional na Universidade de Zaragoza. Ademais, presentaranse exemplos concretos de iniciativas que foron posibles grazas aos fondos Leader.
As xornadas concluirán en San Xoán de Río, onde os asistentes terán a oportunidade de coñecer de primeira man as accións levadas a cabo no municipio con fondos europeos.
Tras esta visita, procederase á clausura oficial do congreso e da Capitalidade da Montaña 2024, poñendo fin a un ano no que Galicia se consolidou como referente na defensa das zonas rurais e de montaña.
Este ano de capitalidade permitiu aos municipios galegos reivindicar a importancia de políticas públicas que fomenten a igualdade de oportunidades, a sustentabilidade e o desenvolvemento económico nas zonas montañosas, subliñando a necesidade dun compromiso conxunto para enfrontar os desafíos do futuro rural.